Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Pomiń baner

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

INSTYTUT NAUK GEOLOGICZNYCH (od roku 1972)

Witold Zuchiewicz

W roku 1972 Katedry Geologii oraz Mineralogii i Petrografii, a także Zakład Paleontologii (później Paleozoologii) weszły w obręb Instytutu Nauk Geologicznych UJ. Początkowo dyrektorem ING był wieloletni kierownik Katedry Geologii, prof. Marian Książkiewicz [1906-1981], w latach 1974-1979 funkcję tę sprawował prof. Rafał Unrug [1931-2000], a od 1980 - prof. Andrzej Ślączka; obaj wywodzący się ze szkoły prof. Książkiewicza (Zuchiewicz 1999a). W dniu 1 X 1975, dzięki usilnym staraniom prof. Unruga przy zdecydowanym poparciu władz UJ, a także Departamentu Studiów Uniwersyteckich Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, Prezesa Centralnego Urzędu Geologii, dyrekcji Instytutu Nauk Geologicznych PAN oraz Dziekana Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, rozpoczęły się wykłady dla studentów pierwszego roku reaktywowanych po blisko osiemnastoletniej przerwie studiów geologicznych (Unrug 1999).

W roku 1972 badania geologiczne w Zakładzie Geologii ING UJ kontynuowali: prof. dr hab. Marian Książkiewicz (dyrektor Instytutu), doc. dr hab. inż. Rafał Unrug (dyrektor ING UJ w okresie 1974-1979), doc. dr hab. Andrzej Radomski (kierownik Zakładu Geologii w latach 1975-1999) i mgr inż. Marek Wendorff. W latach 1976-1977 zespół ten wsparli doktoranci Środowiskowego Studium Doktoranckiego PAN i UJ w osobach mgr Elżbiety Porębskiej, mgr Stanisława Leszczyńskiego, oraz mgr Józefa Wieczorka, późniejszych pracowników Zakładu, a także przybyłego z AGH mgr inż. Zbigniewa Radwańskiego. W następnych kilku latach z Oddziału Karpackiego Instytutu Geologicznego przeszli: doc. dr hab. Andrzej Ślączka (1977; od 1980 dyrektor ING UJ), dr inż. Marek Cieszkowski (1980), doc. dr hab. inż. Nestor Oszczypko (1984; w latach 1999-2000 kierownik Zakładu Geologii) oraz mgr inż. Ewa Malata (1988). W roku 1979 z Instytutu Geografii UJ przeniósł się do Zakładu Geologii mgr Witold Zuchiewicz, w roku 1992 z ING PAN przeszedł prof. dr Stanisław Dżułyński [1924-2001], pracownik Zakładu w latach 1946-1949, a w roku 1999 z Mobil Oil (Dallas) przybył dr inż. Jan Golonka. Począwszy od r. 1980 w Zakładzie pracowało także kilkoro asystentów i adiunktów, absolwentów ING UJ. W ubiegłym dwudziestoleciu natomiast Zakład opuścili: dr inż. Zbigniew Jakubowski (1977), dr inż. Zbigniew Radwański (1980), prof. R. Unrug (1980; zmarły w USA w lipcu 2000), mgr Adam Bodzioch (1983), dr J. Wieczorek (1987), dr inż. M. Wendorff (1988), mgr Mariusz Paszkowski (1989), mgr Witold Paweł Alexandrowicz (1991), mgr Andrzej Koszarski (1992), mgr Jolanta Bednarczyk (1993), mgr Mariusz Hoffmann (1993) oraz mgr Marek Wojtaszek (1995). W 1981 zmarł prof. M. Książkiewicz, w 1988 mgr Marek Michalik, a w czerwcu 2001 prof. S. Dżułyński.

W roku 2000 dawny Zakład Geologii został podzielony na trzy nowe Zakłady: Geodynamiki i Geologii Środowiskowej (kier. prof. dr hab. inż. Nestor Oszczypko), Sedymentologii i Analizy Paleośrodowiska (kier. dr hab. Stanisław Leszczyński) oraz Kartografii Geologicznej i Tektoniki (kier. dr hab. inż. Marek Cieszkowski).

W 2001 r. były Zakład Geologii liczył 15 pracowników naukowo-dydaktycznych, w tym: 5 profesorów tytularnych (3 na stanowisku profesora zwyczajnego i 2 nadzwyczajnego), 3 doktorów habilitowanych na stanowisku adiunkta, 4 doktorów (2 na stanowisku adiunkta i 2 starszych wykładowców) oraz 3 asystentów ze stopniem magistra.

W latach 1972-2001 prace badawcze w Zakładzie Mineralogii i Petrografii prowadziło 17 pracowników i doktorantów. Współautorami wielu prac byli też magistranci Zakładu (19 osób). Kierownikiem Zakładu po przejściu na emeryturę prof. Antoniego Gawła [1901-1989] był w latach 1974-1998 prof. dr hab. inż. Czesław Harańczyk [1927-1998], a od 1998 funkcję tę sprawuje prof. dr hab. Witold Żabiński, który przeniósł się z AGH. Na początku lat 1970ych w Zakładzie pracowali, oprócz prof. A. Gawła i doc. Cz. Harańczyka: doc. Maria Krysowska-Iwaszkiewicz, dr inż. Karol Prochazka (od 1965), mgr inż. Marek Bielski (od 1973) i mgr inż. Marek Michalik (od 1976). W roku 1977 zatrudniono mgr inż. Annę Łatkiewicz i mgr inż. Zbigniewa Sawłowicza, a w 1979 mgr inż. Ryszarda Kosacza. W latach późniejszych grono asystentów powiększyli absolwenci ING UJ: mgr Ewa Koszowska, mgr Anna Wolska, mgr Anna Lewandowska oraz mgr Mariusz Rospondek. W ubiegłym dwudziestoleciu z Zakładu odeszli: dr inż M. Bielski (1977), mgr Krzysztof Kowalski (1984), mgr Maciej Boduch (1987), mgr Tadeusz Szydłak (1987), mgr inż. Anna Trojnarska-Mrozek (1987), mgr inż. R. Kosacz (1988), mgr Robert Wylub (1989), mgr Marek Buczak (1990), mgr Adam Marek (1990) oraz mgr Marzena Chocyk (1997). W r. 1992 na emeryturę przeszła doc. dr hab. Maria Krysowska-Iwaszkiewicz, w sierpniu 1989 zmarł prof. Antoni Gaweł, a w lutym 1992 dr inż. Karol Prochazka; wieloletni pracownicy Zakładu.

W roku 2001 Zakład Mineralogii i Petrografii zatrudniał 8 pracowników naukowo-dydaktycznych, w tym: 1 profesora zwyczajnego, 1 doktora habilitowanego i 2 doktorów na stanowisku adiunkta, 3 doktorów i 1 magistra na stanowisku asystenta oraz 1 pracownika naukowo-technicznego.

Badania paleontologiczne w 1972 roku kontynuowało trzech pracowników Instytutu: prof. dr hab. Marian Książkiewicz z Zakładu Geologii oraz dwóch pracowników z Zakładu Paleozoologii, wówczas jeszcze jako docenci: dr hab. Stanisław Geroch [1920-1995] i dr hab. Elżbieta Morycowa. W okresie od 1972 do 2001 roku badaniami paleontologicznymi zajmowało się 20 pracowników obu wymienionych zakładów ING. Zakład Paleozoologii zatrudniał niewielu pracowników. Wieloletnim kierownikiem Zakładu (do 1994) był zmarły w czerwcu 1995 prof. Stanisław Geroch; od 1994 funkcję tę pełni prof. Elżbieta Morycowa. W 1977 r. z Oddziału Karpackiego Instytutu Geologicznego do Zakładu przeszedł mgr Marian Adam Gasiński, a w 1979 - z Instytutu Zoologii UJ - mgr Janusz Ślęzak. W ubiegłej dekadzie z Zakładu odeszli: dr J. Ślęzak (1996) i mgr Jacek Jamiński (1997).

W roku 2001 Zakład Paleozoologii zatrudniał 1 profesora zwyczajnego, 1 doktora habilitowanego i 1 doktora na stanowisku adiunkta oraz 2 doktorów na stanowisku asystenta, a także 1 pracownika technicznego.

W roku 2001 tematy paleontologiczne (w tym również będące częścią innych opracowań) prowadzone są przez 11 pracowników Instytutu Nauk Geologicznych: 5 z Zakładu Paleozoologii (E. Morycowa, M. A. Gasiński, Marta Bąk, Bogusław Kołodziej, Marta Oszczypko-Clowes) i 7 z dawnego Zakładu Geologii (Stanisław Leszczyński, Alfred Uchman, Elżbieta Porębska, Joachim Szulc, Mariusz Kędzierski, Ewa Malata i Elżbieta Machaniec). Ponadto, prace paleontologiczne prowadzone są przez 4 uczestników obecnego Studium Doktoranckiego ING UJ.

Główne kierunki badań

W Instytucie Nauk Geologicznych UJ realizowano w ubiegłych trzydziestu latach szereg programów badawczych (Ślączka, Zuchiewicz 1999). Koncentrowały się one przede wszystkim na: ewolucji osadów i sekwencji wydarzeń tektonicznych w basenie orogenicznym Karpat i w zapadlisku przedkarpackim, analizie różnych basenów sedymentacyjnych, procesach sedymetacji utworów fliszowych oraz molasowych, środowiskach sedymentacji i stratygrafii wybranych utworów platformowych, osadach czwartorzędowych i procesach neotektonicznych, skamieniałościach śladowych, koralach mezo- i kenozoicznych, badaniach otwornic, promienic i nanoplanktonu oraz korelacji biostratygraficznej osadów fliszu karpackiego, genezie złóż cynkowo-ołowiowych rejonu krakowskiego, mineralogii, petrografii i geochemii skał krystalicznych, metamorficznych i osadowych w różnych jednostkach tektonicznych Polski, genezie osadów anoksycznych, problemach diagenezy, a także geologii środowiskowej. W ostatniej dekadzie szczególnego znaczenia nabierają analizy basenów sedymentacyjnych, badania biomarkerów, studia nad genezą framboidów, badania mikrofaunistyczne ze szczególnym uwzględnieniem nanoplanktonu i dinocyst, a także porównawcze badania morfotektoniczne.

W latach 1972-2001 Instytut Nauk Geologicznych rozwijał współpracę międzynarodową zapoczątkowaną w latach ubiegłych, zarówno w ramach umów międzyuczelnianych, jak i wymiany międzyinstytutowej. Ponadto, w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych nawiązano współpracę z następującymi instytucjami: ośrodkiem mineralogicznym i geologicznym Uniwersytetu w St. Andrews (Szkocja), poświęconą problemom geochemiczno-petrograficznym oraz sedymentologii fliszu, Uniwersytetem Bordeaux III, dotyczącą głównie sedymentacji utworów jeziornych, ośrodkiem geologicznym Uniwersytetu w Padwie w zakresie mikropaleontologii i neotektoniki, Uniwersytetem w Neapolu w odniesieniu do porównawczych badań sedymentologicznych i biostratygraficznych utworów fliszowych Apeninów i Karpat, Katedrą Sedymentologii École Supérieure des Mines w Paryżu w zakresie prolemów sedymentologii alpidów oraz z Uniwersytetem w Bazylei, poświęconą zarówno geologii alpidów, jak i paleontologii koralowców. W okresie późniejszym zapoczątkowano współpracę, między innymi z uniwersytetami w: Sztokholmie (geologia czwartorzędu, paleosejsmologia), Barcelonie (sedymentacja ewaporatów), Udine (sedymentologia, neotektonika, skamieniałości śladowe), Zurychu (minerały ciężkie), Tybindze (skamieniałości śladowe, sedymentologia), Salzburgu (mineralogia i geologia alpidów), Budapeszcie (sedymentologia), Erlangen (mineralogia i geochemia), Zagrzebiu (geochemia i geologia złóż), Logan (Utah, USA; paleosejsmologia), Atenach (paleontologia koralowców), Heidelbergu (paleogeografia mezozoiku alpidów), University College London (mikropaleontologia), a także z Geologische Bundesanstalt w Wiedniu (paleogeografia alpidów) i Narodową Akademią Nauk Ukrainy we Lwowie (geologia regionalna Karpat i zapadliska przedkarpackiego, badania mezostrukturalne), a ostatnio z Narodowym Centrum Badań Naukowych i Technologii w Hanoi (morfotektonika, badania mezostrukturalne).

Gościnne wykłady oraz cykle wykładów prowadzili w ING UJ wykładowcy z: Australii, Austrii, Czech, Francji, Grecji, Holandii, Indii, Kanady, Niemiec, Rosji, Słowacji, Stanów Zjednoczonych, Szwajcarii, Szwecji, Ukrainy, Węgier, Wielkiej Brytanii oraz Włoch.